Hâvle Bint-i Kays
خَـولَـةَ بِــنْــتِ قَــيــسُ
Baba Adı : Kays bin Kahd.
Anne Adı : Fürey’a bint-i Zürare bin Udus
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok, Medine doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Bilgi yok.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : 1-Hamza bin Abdülmuttalib 2- Hanzale bin en-Nu’man bin Âmr el-Aclan.
Oğulları : Ya’la ve Umâre bin Hamza ve Muhammed.
Kızları : İsimleri bizlere ulaşmayan iki tane kız.
Gavzeler : Yok.
Muhacir mi Ensar mı : Ensâr’dan dır.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : Bilgi yok.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Hâvle bint-i Kays bin Kahd bin Kays bin Sa’lebe bin Ganm bin Mâlik bin Neccar el-Ensari el-Neccari’dır.
Lakap ve Künyesi : Ümmü Muhammed veya Ümmü Habibe.
Kimlerle Akraba idi : Hz.Hamza’nın eşi. Resûlullâh’in yengesi.
Hâvle Bint-i Kays'ın Hayatı
İslâm tarihinde iki tane Hâvle bint-i Kays olduğu da söylenir. Biri Ümmü Sübeyye, Hâvle bint-i Kays el-Cüheniyye en Neccâriye dir. Diğeri ise; Hâvle bint-i Kays, Medineli Ensâr’dan Neccar oğulları kızlarından dır. Künyesi ise; Ümmü Muhammed, Ümmü Habibe’dir. Bazı kaynaklara göre her ikiside aynı kişidir. Ve, künyeleri ise Ümmü Sübeyye dir. Fakat yaptı-ğımız araştırmalarda her ikisinin farklı anlatılmasından dolayı farklı olduğu söylenmiştir. En doğrusunu Allâh bilir.Hâvle bint-i Kays (r.a), Medine’de doğdu. Ancak doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Nesebi: Hâvle bint-i Kays bin Kahd bin Kays bin Sa’lebe bin Ganm bin Mâlik bin Neccar el-Ensari el-Neccari’dır. Babası. Kays bin Kahd, annesinin adı ise; bilinmemektedir.Hâvle bint-i Kays (r.a), Resûlullâh (s.a.v)’e Medine’de ilk biat eden Ensâr hanımlarındandır. Kendisinden Muâz bin Rifâa ve Nu’man bin Ebi Ayyâş rivâyet ettiler. Bilinen tek hadisi Buhâri ve Tirmizi’de bulunmak-tadır. Resûlullâh (s.a.v)’ın çok sevdiği amcası, Uhud şehidi Hz.Hamza bin Abdülmuttalib ile evli idi.Bu bakımdan Resûlullâh ile ünsiyeti oldukça fazla idi. Maddî durumu gayet iyi olduğundan zaman zaman sadaka vermek için sebeb arardı. Bazen Resûlullâh (s.a.v), kendisine başvurarak borç hurma alırdı.Ebû Saîd (r.a) anlatıyor:“-Bir Bedevi, Resûlullâh’a gelerek kendisinin Resûlullâh’da alacağı olduğunu iddia etti, ve bu hususta ısrar etti: “-Yâ Muhammed! Alacağımı vermezsen seni sıkıştırırım!”dedi.Bunun üzerine Resûlullâh’ın Ashabı onu azarlayıb şöyle dediler: “-Ne yapıyorsun?! Sen, Kimin’le konuştuğunu biliyor musun?!”Bedevi ise: “-Ben hakkımı istiyorum!”dedi.Resûlullâh (s.a.v): “-Hak sahibiyle beraber olmak yok mu?”buyurdu.Hâvle bint-i Kays’ı çağırttı ve kendisine: “-Eğer hurman varsa bize biraz ödünç hurma ver. Bize de hurma gelince, borcumuzu öderiz!”buyurdu.Hâvle bint-i Kays (r.a): “-Hay hay, anam babam sana kurban olsun, yâ Resûlallâh!”dedi.Hurmayı getirdi. Resûlullâh’da, Bedeviye fazlasıyla hakkını ödedi.Bedevi şöyle dedi: “-Sen hakkımı tam olarak verdin! Allâh’da sana eksiksiz versin!”Resûlullâh (s.a.v): “-Böylesi kimseler, insanların en seçkinleridir. Şunu hiç unutmayın: Zayıfın hakkını, kolaylıkla alamadığı bir millet, şerefli olamaz!” buyurdu.Hâvle bint-i Kays (r.a), anlatıyor:“-Resûlullâh (s.a.v)’in Benî Saîde Kabilesi’nden bir adama bir vesak hurma borcu vardı. Adam gelib, hurmasını istedi. Resûlullâh’da, Ensâr- dan bir zâta bu adama olan borcunu ödemesini emretti. Bu zât, hurma borcunu ödemek istediğinde, alacaklı, kabul etmedi, ve: “-Resûlullâh’ın hükmüne râzı olmuyor musun?”dedi.O zât da: “-Evet, Resûlullâh (s.a.v)’den daha adil olanı var mı?”dedi.Bunun üzerine gözleri yaşaran Resûlullâh (s.a.v) şöyle buyurdular: “-Doğru söyledi. Kim, benden daha adil olabilir?! Zayıf’ın kuvvet-liden hakkını kolaylıkla alamadığı bir millete Allâh şeref bahşetmez!”Sonra da: “-Yâ Hâvle! Ona söz ver. Onun alacağını öde. Alacaklısını râzı etme-yen borçluya, yeryüzündeki ve denizdeki hayvanlar bedduâ eder. Elinde olub da borcunu (keyfi) geciktirdiği her gün için iki gün iki günah yazar!” buyurdular. 1Hâvle bint-i Kays el-Ensâriye’den rivâyet edilmiştir:Resûlullâh (s.a.v)’ın şöyle söylediğini işittim: “-Bazı insanlar Allâh’ın malını haksız şekilde elde etmeye çalışıyorlar. Kıyamet günü bu mal, onlar için bir ateş olacaktır!” 2Hâvle bint-i Kays (r.a), Hz.Hamza (r.a) ile evliydi ondan Ya’la ve Umâre adlı iki oğlu ve Resulullah dönemine yetişmeyen iki kızı olmuştur. Hz.Hamza (r.a)’ın Uhud Ğazvesi’nde şehid olmasından sonra Ensâr’dan Hanzale bin en-Nu’mân bin Âmr el-Aclan ile evlendi. Ondan Muhammed adında bir oğlu oldu. Onun’da vefâtından sonra başkalarıyla evlendi. Çocuğundan kızı Ümmü Muhammed’in adı bilinmektedir. Hâvle bint-i Kays (r.a)’ın vefât tarihi kesin olarak belirtilmemiştir.Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan râzı olsun.1- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-2-683
2- Buhâri, Humus-7-Tirmizi,Zühd-41-2374
