Kaçak elektrik denetimine giden kontrol ekibine 'hani kablo, hani saat' diyen köylünün sosyal medyada viral olan videosunu çoğumuz izlemişizdir. Hani o izlerken güldüren... DEDAŞ'ın Urfa'daki 'kayıp kaçak' oranlarının azaltıldığına ilişkin son açıklamasını gördüğümde nedense o köylü gibi 'hani kablo, hani saat' diye sormak geldi içimden…
DEDAŞ nasıl yapıyorsa, bir şekilde Urfa ve bölgede tarımla ilgili hemen her olumsuzluğun merkezinde yer alıyor. Evet, kaçak kullanan muhakkak vardır ve borcunu ödemeyen de... Ancak sırf birileri bunları yapıyor diye herkes kaçak elektrik kullanıyormuş gibi bir algı yaratamazsınız! Eğer böyle bir şeyin peşindeyseniz o zaman siz 'kötü niyetlisiniz.'
Geçtiğimiz ay Mardin'de yerel bir mahkeme, 6 ilde hizmet veren DEDAŞ'ın 'kaçak trafo' gerekçesiyle başlattığı icra takibine 'dur' demişti. Olayı kısaca hatırlamak gerekirse; DEDAŞ, Kızıltepe'de ev hanımı olan 45 yaşındaki S.Ö hakkında tarımsal sulamada kaçak trafo kullandığı iddiasıyla icra takibi başlattı. Ancak adına kayıtlı ne bir tarlası ne de elektrik abonesi olmayan S.Ö, açtığı davayı kazandı. İcra takibini durduran mahkeme, DEDAŞ'ı, ev hanımı S.Ö'ye 400 bin lira 'kötü niyet' tazminatı ödemeye mahkum etti.
DEDAŞ'ın mahkeme tarafından 'kötü niyet' ile suçlanarak cezalandırıldığını hatırlattıktan sonra esas konumuza geçelim...
DEDAŞ yetkililerince bugün yapılan bir açıklamada, Urfa'ya son 10 yılda 6,7 milyar lirayı aşan bir yatırım yapıldığı söylenmiş. İddiaya göre, altyapı yatırımlarıyla enerji dağıtımında kayıp kaçak yüzdeleri önemli bir oranda azalmış. DEDAŞ'a göre, 2016 yılında yüzde 45 olan Urfa merkezdeki kayıp kaçak oranı 2024 yılında yüzde 23'e kadar düşürülmüş.
DEDAŞ yetkilileri söz konusu açıklamada 'kaçak' olduğunu söylüyor ama nedense 'teknik kayıp' kısmına değinilmiyor. Koskoca şirket 'kaçak' ibaresini öne çıkararak 'algı' yapmaya çalışmıyordur herhalde!
'Teknik kayıp' ve 'kaçak kayıp' ayrımı
Yargıtay, "Genel anlamı itibarıyla; "kayıp - kaçak" miktarı; dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde abonelere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farktan oluşmaktadır" diyor. Elektrik enerjisinde kayıp - kaçak terimini 'teknik kayıp' ve 'kaçak kayıp' olarak ikiye ayıran Yargıtay, bu tanımları da şöyle açıklıyor:
Kayıp mı, kaçak mı?
Elbette kaçak elektrik kullanılmadığını iddia edemeyiz, savunamayız ve bunu meşrulaştıramayız. Ancak bazı şeyleri merak etmeye ve sormaya hakkımız var...
Sonuç olarak, DEDAŞ'ın hizmet verdiği bölgelerde altyapıdan kaynaklı 'kayıp' oranı mı daha fazla yoksa 'kaçak' oranı mı? Bu konuda soru işaretleri, daha da ötesi DEDAŞ'a karşı bir güvensizlik var. Bu ne kadar mümkün bilemeyiz ama şirketin 'şeffaf' davranarak bu merakı gidermesi gerekiyor.
Dedaş vatandaşa hırsız diyor. En büyük hırsız kendisidir. Vatandaşı kötülemekten başka birşey değildir.