Ma’n Bin Yezid Kimdir?
مَــعْـــنُ بْــنُ يَـــزِ يـــدْ
Baba Adı : Yezid bin Ahnes.
Anne Adı : Bilgi yok.
Doğum Tarihi ve Yeri : Bilgi yok.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Hicri 64. Miladi 683 yılında Merc-i Rahit Seferi’nde babası ile birlikte şehid oldu.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Bilgi yok.
Oğulları : Yezid bin Ma’n.
Kızları : Bilgi yok.
Gavzeler : Bedir İhtilaflıdır.
Muhacir mi Ensar mı : Bilgi yok.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : 5 tane.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Ma’n bin Yezid bin Ahnes bin Hâbib bin Cürre bin Zi’b bin Mâlik bin Hafaf bin İmriülkays bin Bühse bin Süleym es-Sülemi dir.
Lakap ve Künyesi : Ebû Yezid.
Kimlerle Akraba idi : Yezid bin Ahnes’in oğludur.
Ma’n Bin Yezid'in Hayatı
Ma’n bin Yezid’in bazı eserlerde Muhacirler’den olduğu, babası ve dedesi ile birlikte Bedir Ğazvesi’ne iştirak ettiği bildirilmekte ise de, gerek Vâkidı’de ve gerekse İbn-i Sa’d’ın eserlerinde bu hususta hiçbir kayda rastlanılmamaktadır. Ayrıca İbn-i Hacer el-Askalâni’de, el-İsâbe’de, bir çok yönleriyle onu şöyle anlatır: “-Adı Buhâri’nin Sahih adlı kitabında Ebû el-Cüveyriye el-Cermi tarikiyle, Ma’n bin Yezid târikiyle rivâyet edilerek sabit olmuştur”dedi ki: “-Ben, babam, ve dedem Resûlullâh’a biat ettik. O’na bir davada bulundum. Beni haklı çıkardı. Benim için kız istetip evlendirdi!”İbn-i Yunus der ki: “-Ma’n bin Yezid, Mısır’a girmiştir” Kendisinden Ebû Cüveyriye el-Cermi, Süheyl bin Zürra, Utbe bin Refi’ rivâyet ettiler. Kûfe’de konak-lardı. Mısır’a gitti; sonra Şam’da ikamet etti. Hicri 54 yılında Dahhâk bin Kays ile birlikte, Merc-i Râhit Savaşı’nda bulundu. Deniliyor ki: “-Muâviye’nin harblerinde onunla beraberdi”Leys tarikiyle, Yezid bin Habib’den tahricine göre dedi ki: “-Ma’n bin Yezid, babası, dedesi Bedir Savaşı’nda bulundular!” kendisine tabi olunmadı.İbn-i Asâkir der ki: “-Dımaşk Fethi’nde bulundu Ömer İbn-i Hattab’da iyi bir yeri vardı”Halife bin el-Hayyat der ki:Künyesi Ebû Yezid’dir. Kûfe’ye yerleşmiştir.”Ebû Zur’a ed-Dimeşki de bu zâtı Şam’a yerleşen kimseler arasında sayar dı. Merc-i Râhit Savaşında öldürüldüğünü bildirdi.Ma’n bin Yezid Muâviye’ye dedi ki: “-Kureyşli bir kadın, Kureyşli bir erkekten senden daha kötü bir çocuk doğurmamıştır!” “-Neden?”diye sorulunca şu cevabı verdi. “-İnsanlara çok kötü bir âdet aşıladın. Yani hilimde. Sanki onu senden başkasından bekliyorlar, bir de baktım ki yollara serilmişler.”Muâviye ona:“-Yazık sana! Sen de o adete can atmışsın! Şimdi beni tenkid ediyor-sun diye karşılık verdi. 1Ma’n bin Yezid’in bâzı eserlerde Beni Âmir bin Lüey’den olduğu zikredilmekte ise de, Kureyş’li olmadığı nesep silsilesinden anlaşılmak-tadır. Ayrıca Ma’n bin Yezid’in hangi tarihte İslâm olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Zira bâzı eserlerde Resûlullâh’a biat etmiş olduğu zikr-edilirse de bu husûs da ihtilaflı kabul edilmektedir. Bu itibarla Asr-ı Saadette ne yaptığı ve hangi ğazvelere iştirak etmiş olduğu husûsu açık ve net olarak zikredilmemektedir.Ma’n bin Yezid’in kardeşi Ahnes ile birlikte Hz.Ömer devrinde Şam fethinde bulunduğu sabittir. Daha sonra Kûfe şehri inşâ edildiği zaman Kûfe’ye giderek bir müddet burada ikamet etti. Mısır, Amr İbn-i Âs (r.a) tarafından fethedilmeye başlandığında hemen Mısır’a giden İslâm ordusu-na iştirak ederek Mısır’ın fethinde bulundu. Sonra Şam şehrine gelerek burada ikamet etti.Ma’n bin Yezid Ashab’ı Kiramdan Dahhâk bin Kays ile birlikte Hicri 54. Miladi 674 yılında Merc-i Râhit’de bulunduktan sonra tekrar Şam şehrine dönerek burada ikamet etmeye başlamıştır. Muâviye bin Ebû Süfyan, Ma’n bin Yezid (r.a)’e çok hürmet gösterirdi. Zaman zaman onu meclisinde bulundurarak sohbetinden istifade ederdi.Emevi hükümdarlarından Muâviye bin Yezid, Hicri 64 Miladi 684 yılında iktidarı vekâleten Dahhâk bin Kays’a bırakıp iktidardan çekilince Ma’n bin Yezid, Dahhak bin Kays tarafını tutarak Mervan bin Hakem’e karşı cephe aldı. Dahhak bin Kays, ordusu ile birlikte Merc-i Râhit’e çekildi. Burada Mervan ile yapmış olduğu savaşta hem kendisi ve hem de Ma’n bin Yezid şehid oldular.Ma’n bin Yezid (r.a)’in âilesi hakkında bir kayıt bulunmamaktadır. Yalnız, kendisine verilen Ebû Yezid künyesi, oğlu Yezid bin Ma’n dan dolayıdır. Ma’n bin Yezid’den beş Hadis’i Şerif rivayet edilmiştir.Bu da onun Resûlullâh (s.a.v) ile pek az görüşmüş olduğu veya son zamanlarda İslâm olduğunu göstermektedir. 2Ebû’l-Cüveyriye’den nakledildiğine göre Ma’n bin Yezid (r.a) şöyle anlatır:“-Ben babam ve dedem Resûlullâh (s.a.v)’e bey’at vermiştik. Beni Resûlullâh nişanladı ve nikahımı kıydı. Bir gün Resûlullâh (s.a.v)’e bir dava arz ettim. Babam Yezid, kendisi için tasadduk etsin diye mesciddeki bir adama bir miktar dinar verdi. Gittim, dağıtılan dinarlardan ben de aldım babamın yanına geldim.Babam: “-Vallâhi, ben onları senin için bırakmadım!”dedi.Ben de bu olayı Resûlullâh (s.a.v)’e dava ettim.Resûlullâh (s.a.v): “-Ey Yezid! Sana niyetinin karşılığı olarak sevab vardır. Ey Ma’n! Aldığın (mal) da sana aiddir!”buyurdu. 3Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.1- El-İsabe İbn-i Hacer el-Askalani-81702- Ashâb-ı Kirâmın Meşhurları-Hayati Ülkü-543
3- Muhtâsar Fethü’l-Bâri-Zekât bölümü-1422