Karaza Bin Kâ’b Kimdir?
قَــرَظَــة ُبْــنُ كَــعْـــب
Baba Adı : Kâ’b bin Sâ’labe.
Anne Adı : Cündübe (Huleyde) bint-i Sâbit, bin Sinan.
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok, Medine doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Hicri 41.Miladi 661. yılda Kufe de vefat etti.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Hammade bint-i el-Müseyyeb bin Necebi dir ve bir çok Ümmü veledleri vardı…
Oğulları : Ali, Süleyman, Amr, Muhammed, Zübeyr.
Kızları : Ümmü’l-Hasan, Ümmü Külsüm.
Gavzeler : Uhud Savaşı’ndan sonraki savaşlar.
Muhacir mi Ensar mı : Medineli Ensâr dan dır.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : Rivayeti var, sayısı belli değildir.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Karaza bin Kâ’b bin Sâ’lebe bin Amru bin Kâ’b bin el-İtnâbe el-Ensâri el-Hazreci dir.
Lakap ve Künyesi : Ebû Amr,
Kimlerle Akraba idi : Abdullah bin Üneys ile ana bir kardeştir.
Karaza Bin Kâ’b'ın Hayatı
Karaza bin Kâ’b (r.a), Medine doğumludur. Ancak onun hangi tarihte doğduğuna dair elimizde bilgi yoktur. Babasının ismi Kâ’b bin Sâ’lebe olup, annesinin ismi; Cündübe (Huleyde) bint-i Sâbit, bin Sinan’dır. Bu hanım efendininde sahabiye olduğu belirtilmektedir. Nesebi hakkında iki türlü rivayet vardır. Karaza bin Kâ’b bin Sa’lebe bin Amru bin Kâ’b bin el-İtnâbe el-Ensâri el-Hazreci. Ona şöyle de denilir: Karaza bin Amr bin Kâ’b bin Amr bin Âiz bin Zeydümenat bin Mâlik bin Sa’lebe bin Kâ’b bin el-Hazrec bin Haris bin el-Hazrec. Keza ibn-i el-Kelbi ve kimileri ona böyle soy kütüğünü verdiler.İbn-i Sa’d der ki: “-Onun annesi, Sâbit bin Sinan’ın kızı Huleyde’dir. Abdullah bin Üneys’in anne bir kardeşidir!” künyesi Ebû Ömer dir. 1Uhud Ğazvesi’ne ve daha sonraki bütün ğazvelere katıldı. Hz.Ömer tarafından Ensâr’dan on kişilik bir irşad heyetiyle birlikte Irak’a Kûfe’ye gönderilen Karaza bin Kâ’b (r.a) buraya yerleşti.Kûfe kadısı Abdullah bin Mes’ûd (r.a), Müseylimetü’l-Kezzab taraf-tarlarından İbnü’n-Nevvâha el-Hanefi’nin ölüm cezasını ona infaz ettirdi. Ebû Mûsâ el-Eş’âri, Râmhûrmûz ve Tûster’in fethinde Hicri 20. Miladi 641 yılında süvari birliklerinin başına Karaza’yı getirdi. Hicri 23. Miladi 644 yılında Rey’i ve muhtemelen aynı tarihte Hemâdan şehrini ikinci defa feth etti. Cemel Vak’ası’ndan önce Hz.Ali (r.a), Ebû Mûsa’yı Kûfe valiliğinden azlederek yerine Karaza bin Kâ’b’ı getirip oğlu Hasan ve Ammâr ibn-i Yâsir ile Kûfe halkını muhaliflerine karşı savaşa hazırlamasını istedi.Sıffın Savaşı’na giderken Kûfe valiliğine Ebû Mes’ûd el-Bedri el-Ensâri’yi vekil bırakarak Karaza bin Kâ’b’ı beraberinde götürdü. Karaza bu savaşta Ensâr’ın başında onların bayrağını taşıdı. Sıffın’dan sonra Kûfe valiliği görevini sürdüren Karaza bin Kâ’b (r.a), Hz.Ali (r.a)’ın bütün mücadelelerinde onun yanında bulundu.Muâviye bin Ebû Süfyan döneminin ilk günlerinde vefat etti denilirse- de doğru olan onun Hicri 40. Miladi 660 yılında Kûfe valisi iken öldüğü ve cenaze namazını Hz.Ali’nin kıldırdığı da kaydedilmiştir.Resûlullâh (s.a.v)’ın düğünlerde şarkı söylemeye izin verdiğine dair hadis Ebû Mes’ûd el-Bedri ile Karaza’dan rivâyet edilmiştir.Karaza bin Kâ’b (r.a)’ın Hz.Ömer’den yaptığı bir rivâyette ise hali-fenin irşad heyetini Kûfe’ye gönderdiği gün kendilerini Medine yakınıdaki Sırâr mevkiine kadar uğurladığı, yeni Müslüman olan Kûfeliler henüz Kûr’ân-ı doğru okuyamadıkları için onların daha çok Kûr’ân’a önem ver-melerini sağlamak maksadıyla az hadis rivâyetinde bulunmalarını tavsiye ettiği belirtilmiştir.Karaza bin Kâ’b (r.a)’dan Amir bin Sa’d bin Ebû Vakkas ile Şa’bi hadis rivâyet etmiş olup efendi ile kölesi arasında yapılan mükâtebe anlaş-masının ilk örneklerinden birinin kölesi Süfyân’la yaptığı 70.000 dirhemlik anlaşma ile Karaza bin Kâ’b (r.a) ait bulunduğunu belirtilmektedir. Karaza bin Kâ’b (r.a)’ın oğullarından Amr, Kerbelâ’da Hz.Hüseyin ile birlikte yer alarak hayatını şehadetle noktalamış diğer oğlu ise aynı olayda karşı safta Ömer bin Sa’d bin Ebû Vakkas’ın kumandası altında Hz.Hüseyin’e karşı savaşmıştır. 2Karaza bin Kâ’b için şöyle de denilir:Kûfe’de cenazesine yüksek sesle ağlanan ilk kişi, Karaza bin Kâ’b’dır. Hatta Muğire bin Şu’be, bu yüzden şöyle demiştir:“-Resûlullâh’ın şöyle buyurduğunu işittim: “-Kimin için yüksek sesle ağlanırsa, kıyamet günü kendisine ağlandığı şey sebebiyle azab edilir!” 3Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.1- el-İsabe İbn-i Hacer el-Askalani-4-61-No-7103
2- Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi-24-483
3- el-İsabe ibn-i Hacer el-Askalani-4-62-No-7103