Hûreym Bin Fâtik Kimdir?
خُــرَيــمُ بْــنُ فَـا تِـك
Baba Adı : Fâtik bin Ehram.
Anne Adı : Bilgi yok.
Doğum Tarihi ve Yeri : Bilgi yok.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Muâviye bin Ebû Süfyan devrinde vefat etti.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Bilgi yok.
Oğulları : Eymen.
Kızları : Bilgi yok.
Gavzeler : Bedir, veya Mekke fethinden sonraki bazı seferlere katılmıştır.
Muhacir mi Ensar mı : Bilgi yok.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : Rivayeti var, sayısı belli değil.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Hûreym bin Fatik bin Ehram Veya şöyle: Hûreym bin Ehram bin Şeddad bin Amru bin el-Fâtik bin el-Kuleyb bin Amru bin Esed bin Huzeymet’ül Esedi.
Lakap ve Künyesi : Hûreym bin Fatik, Ebû yahya, Ebû Eymen.
Kimlerle Akraba idi : Eymen bin Hureym el-Esedi’nin babasıdır.
Hûreym Bin Fâtik'in Hayatı
Hûreym bin Fâtik (r.a)’in ne zaman doğduğu ve hangi tarihte vefat ettiğide kesin değildir. Hanği tarihte Müslümanlığa dahil olduğuda kesin değildir. Bazı tarihçilere göre ise; Mekke’nin fethinde kardeşi Sebre bin Fâtik ve oğlu Eymen ile gelib iman etmiştir. Bazılarına göre;Bedir Savaşını görenlerdendir. Ancak elimizdeki bilgilere göre bu sahabenin Mekke Fethinden sonra İslâm oluşu yolundadır. Fakat bazı Rivâyetlerde ise onun oğlu Eymen bin Hûreym şöyle anlatılır: “-Resûlullâh (s.a.v)’ın ve Hülefâ-i Raşidin dönemini yaşayıp Emevi-ler döneminde epey sıkıntı çekmiştir!”Bize ulaşan rivayetlerde şöyle denilir. Âmir’uş Şa’bi den:“-Mervan, Dahhak bin Kays ile savaşa tutuşunca, Eymen bin. Hûreym el Esedî’ye haber göndererek: “-Bizimle beraber savaşmanı istiyoruz?”dedi.Eymen bin Hureym el-Esedî cevaben: “-Babam ve amcam, Bedir Savaşı’na katıldılar, ve benden, Kelime-i Şehâdet getiren hiçbir kimseyle asla savaşmamam için kesin söz aldılar. Cehennemden kurtulacağıma dair bir ğaranti verirsen, seninle yan yana savaşırım!”dedi.Bunu üzerine, Mervan: “-Defol!”diyerek onu kovdu, ve, çok ağır konuştu. O zaman Eymen şöyle dedi: “-Kureyş’den, birinin saltanatı için, namaz kılan biri ile savaşamam. Hayatım boyunca bana faydası dokunmayacak bir mesele için Müslüman- mı öldüreceğim? O, saltanata kavuşacak, ben ise, günah kazanacağım! Böyle bir cehâlet ve hatadan Allâh korusun!” 1Hûreym bin Fâtik’in Müslüman oluşu oldukça dikkat çekicidir. Siyer kitaplarında Hûreym’in ğayb’den bir ses duyduğu ve bu sesin de onun Müslüman olmasına vesile olduğu kayd edilmektedir. Rivayete göre Hûreym bin Fâtik (r.a), Irak civarlarına gider bir gece vakti karanlık iyice basmıştır. Hûreym, karanlığın esrarlı şiddetinden biraz ürperir. Ve, biraz endişe duyar. Tam bu sırada ğaib’den bir ses işitir. “-Vay, vay Allâh sana acısın. Ey Hûreym! Allâh’a sığın. O, izzet ve Celâl sahibidir. Beka ve şeref, O’nun dur. Enfâl sûresi’ndeki âyetleri oku. Allâh’ın varlığını ilân et! Ve, ğam çekme!”Bu seslenişin kalbinde meydana getirdiği ferahlık ve zenginlikle Hûreym bin Fâtik (r.a), Medine’ye varır. Duyduğu sözlerin bir benzerini Resûlullâh (s.a.v)’in söylediğini öğrenir. Ve, bunu Resûlullâh (s.a.v)’e ifade etmek ister. Resûlullâh’a gittiğinde daha sözlerine başlamadan Resûlullâh (s.a.v), Hûreym’in ğaib’den duyduklarını şiir şeklinde minber-de okur. Hûreym’in kalbi şimdi sadece hakikat için atmaktadır.Hûreym aslında herkesin kalbinin hakikat için atmak isteğiyle dolu olduğunun şuurundadır. İslâm’a teslim olub, ona sarılmakla işin bittiğini değil başladığını da bilmektedir.Kardeşi Sebre ile beraber Bedir Harbi’nde büyük kahramanlıklar gösterir. Siyer kaynaklarında onun Bedir Savaşı’na katıldığını ve Suffe medresesinin talebelerinden olduğu yer alır. Resûlullâh (s.a.v)’in onun eğitimine büyük itina gösterdiğini bazı hadis-i şeriflerinden anlıyoruz. Resûlullâh (s.a.v)’e çok yakın olduğu için, Resûlullâh (s.a.v) onun her türlü eksikliklerine müdahale eder, düzeltmesini isterdi.Bir gün Resûlullâh (s.a.v), Hûreym bin Fâtik’e şöyle buyurdu:“-Ey Hûreym! Gerçekten sen çok iyi bir adamsın. Sen de bu iki haslet olmasaydı. Ne kadar iyi olurdu. Hureym heyecanla: “-Yâ Resûlallâh bu iki haslet nelerdir?”diye sordu.Resûlullâh (s.a.v):“-Ğurur ve kibir işareti olarak gördüğü iki hasletini şöyle açıkladı.1-Elbiseni fazla uzun tutuyorsun.2-Saçını fazla uzatıyorsun!”Bunun üzerine Hûreym: “-Çok doğru söylüyorsun yâ Resûlallah!”diyerek hemen gider elbise-sini kısaltır ve saçını tıraş eder. 2Şam mescidinde oturularken Ebû’d-Derdâ bir gün Sehl İbn-i el-Hanzaliyye’ye şöyle dedi: “-Bize faydalı olacak, sana da zarar vermeyecek bir şeyler söyle!”O da: “-Peki!”diyerek epeyce şeyler söyledikten sonra, Resûlullâh (s.a.v) şöyle buyurdu dedi: “-Hureym bin Fatik el-Esedi ne kadar iyi adamdır! Keşke, saçlarını o kadar uzatmasa! İzarını da yerde sürümese!”Bu söz Hureym el-Esedi’ye ulaştı, hemen bir bıçak aldı, saçlarını kulak hizasından, izârını da baldırının altından kesti!” 3Hûreym bin Fâtik (r.a), Suffe Medresesinde çok güzel yetişti. Kendisi gibi yetiştirdiği Eymen ismindeki oğlu hem şair, hem de pehlivandı. Hûreym (r.a), Resûlullâh (s.a.v)’in zuhur edecek fitnelerle ilgili hadisleri-ni ve özellikle Resûlullah (s.a.v)’den şu hadisi rivâyet eder:“-Resûlullâh (s.a.v), bir gün sabah namazını kıldırdı, namazı bitince ayağa kalkarak üç defa: “-Yalan yere şahidlik, Allâh’a ortak koşmaya denk tutulmuştur!” buyurdu. Sonra, “-Artık siz Allâh’ı birleyen ve O’na şirk koşmayan kimseler olarak o pis putlardan ve yalan sözden kaçının!” ayetini okudu. 4Daha buna benzer pek çok hadis-i şerif nakleden Hûreym bin Fâtik, Muâviye bin Ebû Süfyan zamanında vefat etmiştir.Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.
1- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-3-1001
2- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-3-958
3- Câmiu’l-Usûl-4-139-140-Cihada ait meseleler-2-1.072-Ebû Dâvûd-Libas-28-4089
4- Hacc-22-30
5- Sünen-i Ebû Dâvûd-el-Akdiye-Bab-15-No-3599