Hâllad Bin Süveyd Kimdir?
Baba Adı : Süveyd bin Sa’labe.Anne Adı : Ümmü Hâllad Amre bint-i Sa’d, bin Kays, bin Amr, bin İmrülkays dır.
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok, Medine doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Hicretin 5. Miladi 627. yılda, Beni Kurayza Muhasarası sırasında şehid oldu.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok
Eşleri : Leyla bint-i Ubâde, Sa’d bin Ubade’nin kız kardeşi olup Beni Saide kabilesine mensubtur.
Oğulları : Hakem veya İbrahim ve Saib bin Hâllad
Kızları : Bilgi yok
Gavzeler : Bedir, Uhud, Hendek, Beni Kurayza
Muhacir mi Ensar mı : 2.Akabe biatında bulunmuş Ensâr dan dır.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : Bilgi yok.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Hâllad bin Süveyd bin Sâ’lebe bin Amr bin Hârise bin İmrülkays bin Malil el-Egarr bin Sâ’labe bin Kâ’b bin Hazrec bin Hâris bin Hazrec el-Ekber el-Ensâriy el-Hazreci dir
Lakap ve Künyesi : Ebû İbrahim, Ebû Saib,
Kimlerle Akraba idi : Saib bin Hâllad’ın babasıdır.
Hâllad Bin Süveyd'in Hayatı
Hâllad bin Süveyd (r.a), Medine doğumlu olup doğum tarihi kesin belli değildir. Künyesi Ebû İbrahim, veya Ebû Saib’dir Hâllad bin Süveyd ikinci akabe biatı’ndan önce İslâmiyeti kabul eden Ensâr’dandır. İkinci akabe biatı’na Müslüman olarak iştirak etmiştir. Kendisi beni Hârise oğul-larının ilerde gelenlerindendi. Bedir Savaşı’na katılarak Ashab-ı Bedir’den olma şeref ve imtiyazını kazanmıştır.Hâllad bin Süveyd (r.a), Uhud Ğazvesi’ne oğlu Saib bin Hâllad ile beraber katılmış, Müslümanlar bir ara sıkıştıkları zaman, Hâllad (r.a), ve oğlu Saib (r.a) ile birlikte hemen Resûlullâh (s.a.v)’ı arayarak onun etra-fında toplanıp müşriklere karşı canla başla savaşmışlardır.Hâllad bin Süveyd (r.a), Hendek Kuşatmasına oğlu Saib’le beraber katılmış ve bu ğazvenin bitiminde de Resûlullâh (s.a.v)’ın emirleri uyar-ınca Beni Kurayza Yahûdilerinin üzerlerine yürüdüler. Ve, Beni Kurayza kalelerini kuşattılar. Bu savaşta, onu şehid ettiler.Olay şöyle gelişti.Beni Nadır kadınlarından Nübate adında bir kadın Beni Kurayza Yahûdilerinden bir erkek ile evli bulunuyor ve karı koca birbirlerini çok seviyorlardı. Muhasara şiddetlenince kadın kocasına ağladı: “-Ne yazık ki, artık vuslat günleri sona ermek ve ayrılık geceleri ile yerlerini değişmek üzeredir. Sen, öldükten sonra yaşamayı ben ne yapa-yım!”dediKocası: “-Vallâhi, Muhammed, bize ğalebe çalmış bulunmaktadır. Bütün erkekleri öldürecek, kadınlarla çocukları da esir edecektir. Biz bundan sonra onlardan hiç kimseyi öldüremeyeceğiz. Eğer, sen, bana muhabbet iddiasında sadık ve samimi isen gel, Zebir bin Bata’nın hisarının gölge-sinde oturan Müslüman topluluğunun üzerine değirmen taşı bırak! Her halde değirmen taşı onlardan birisine rastlar ve rastladığını da öldürür. Sen, kadınsın, Muhammed bizi esir aldığı zaman kadınları öldürmez. Fakat seni ancak bu suçundan dolayı öldürürler!”dedi.Adam, karısının esir olarak kalmasını istemiyor, suçundan dolayı öldürülmesini arzu ediyordu. Kadın, Zebir bin Bata’nın hisarında bulu-nuyordu. Değirmen taşını hisarın üzerine çıkardı. O sırada Müslüman-lardan bazıları hisarın dibinde gölgeleniyorlardı. Kadın değirmen taşını kaldırıp aşağı attı. Onun attığını gören Müslümanlar hemen oradan dağıl-dılar ve kaçtılar. Bir daha kale dibine yaklaşmadılar.Ancak, değirmen taşı, Hâllad bin Süveyd’in başına değdi ve başını parçaladı. Onu hemen şehid etti. Hâllad (r.a), yahudilerle konuşmak için hisarın dibine kadar yaklaşmış bulunuyordu. Yahûdi kadın değirmen taşını o sırada birden onun üzerine bırakmıştı. 1Müslümanlar, Beni Kurayza Ğazvesı’nde iki şehid verdiler bunlar: 1-Hâllad bin Süveyd 2-Ebû Sinan bin Mihsan’dıHâllad bin Süveyd (r.a) Ensâr’ın Hazrec kabilesindendi akabe biatin-de bulunmuştu. Bedir, Uhud, Hendek, Savaşlarına katılmış, Beni Kurayza Yahûdilerinin muhasarası sırasında başına yahudi kadınlarından Nübate adında bir kadının bıraktığı değirmen taşıyle şehid olmuştu.Hâllad bin Süveyd (r.a)’ın annesi Ümmü Hâllad Amre bint-i Sa’d el-Ensâriye (r.a) Hayası ve İslâmi salâbetiyle ma’rûf hanım sahabilerdendi Medineli Ensâr dandı. Ona: “-Ey Hâllad’ın annesi! Hâllad öldürüldü!”diye haber verilmiştiAmre bint-i Sa’d hatun, oğlunun bu şekilde öldürülmekle şehid olmadığını sanarak üzüldü. Başını bir örtü ile bağladı. “-Hâllad şehid oldu, sen ise başını örtü ile bağlamış bulunuyorsun. Nasıl olur bu?” diye sorulunca.Amre bint-i Sa’d (r.a): “-Eğer, Hâllad’dan dolayı musibete uğramış olaydım utanmazdım ve başımı bağlamazdım!”dedi.Amre (r.a)’nın bu sözü Resûlullâh’e haber verildi.Resûlullâh (s.a.v): “-Hâllad’a iki şehid ecri vardır!”buyurdu. “-Yâ Resûlallâh! Bu neden ileri geliyor?”diye soruldu.Resûlullâh (s.a.v): “-Çünkü, onu Ehl-i Kitâb olanlar öldürmüşlerdir!”buyurdu. 2Başka bir rivayette ise şöyledir.Muhammed bin Sâbit, bin Kays, bin Şemmas’dan:“-Beni Kurayza kuşatmasında Ensâr’dan Hâllad adında biri şehid edildi. Annesi çağrılarak kendisine: “-Hâllad’ın annesi! Oğlun şehid edildi!”dendiHâllad’ın annesi baş örtülü olarak gelmişti.Yine ona: “-Hâllad şehid edildi. Hala senin başında örtü duruyor?”denildi.Annesi: “-Hâllad’ın şehid olmasıyla başıma bir felâket gelmişse eğer, bu yüzden haya duyğumu’da tehlikeye sokmak istemiyorum!”dedi.Bu sözler, Resûlullâh (s.a.v)’e nakl edilince, O: “-Hâllad’a iki şehid mükafatı verilecektir!”buyurdu. “-Niçin ya Resûlallâh!?”diye sorulduğunda: “-Çünkü, onu Ehl-i Kitab şehid etmiştir!”buyurdu. 3Hz.Âişe (r.a), der ki:Beni Kurayza kadınlarından ancak bir tek kadın öldürülmüştür. Resûlullâh (s.a.v), çarşıda onların erkeklerinin boyunlarını vurdururken Vallâhi o kadın yanımda bulunuyor benimle konuşuyor dışından ve için-den gülüp duruyordu. “-Beni Kurayza esirleri öldürülüyor!”diyordu,Bir çağırıcı: “-Ey Nübate! Filanca kadın nerede?”diyerek sesleniyordu.Kadın: “-Vallâhi ben çağrılıyorum!”dedi. “-Yazıklar olsun sana! Senin nen var? Ne için seni çağırıyorlar?” diye sordum. “-Öldürülmek için! Kocam beni öldürdü!”dedi.Nübate adlı bu Kadın: “-Zebir bin Bata’nın hisarında idim. Kocam, bana emr etti. Bende Muhammed’in Ashabı’nın üzerine değirmen taşını bıraktım. Onlardan birisinin başı parçalandı ve kendisi hemen öldü. Ben onun için öldürüle- ceğim!”dedi, kalkıp gitti.Hâllad bin Süveyd’e karşılık kendisinin boynu vuruldu.Vallâhi öldürüleceğini bildiği halde, ben, onda gördüğüm iç ferahlı-ğına, kayğısızlığına ve bol bol gülüşüne hala şaşmakta ve bu olayı hiç unutamamaktayım!”der. 4Hâllad bin Süveyd’in iki oğlu vardı. Bunlar, İbrahim ile Saib’dir Hanımlarından adı bize ulaşan ise; Leyla bint-i Ubâde olub, bu kadın ise; Sa’d bin Ubade’nin kız kardeşi olup Beni Saide kabilesine mensubtur. Hâllad bin Süveyd (r.a)’dan hiçbir hadis rivayeti bulunmamaktadır.Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.
1- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-12-344
2- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-12-367
3- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-3-1191
4- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-12-361