Kays Bin Ebi Sa’saa Kimdir?
قَــيْـسُ بْــنُ أَبـِـي صَــعْــصَــعَــة
Baba Adı : Ebi Sa’saa (Amr ) bin Zeyd.
Anne Adı : Şeybe bint-i Âsım, bin Amr, bin Avf, bin Mebzul, bin Amr, bin Ğanm, bin Neccar.
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok, Medine doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Bilgi yok.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Ümame bint-i Muaz bin Amr bin Cemuh.
Oğulları : El-Fakih.
Kızları : Ümmü’l-Haris.
Gavzeler : Bedir ve Uhud Savaşları.
Muhacir mi Ensar mı : 2. Akabe biat’ına katılmış Ensâr dan dır.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : 1 tane.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Kays bin Ebi Sa’saa (Ebi Sa’saâ’nın ismi ise Amr’dir) Amr bin Zeyd, bin Avf, bin Mebzul, bin Amru, bin Ğanm, bin Mazin, bin Neccar, el-Ensâri el-Hazreci, el-Müzeni’dır.
Lakap ve Künyesi : Bilgi yok.
Kimlerle Akraba idi : Ebû Küleyb, Kays, Hâris, Sehl, bin Ebû Sa’sa’a nın kardeşleri dir.
Kays Bin Ebi Sa’saa'nın Hayatı
Kays bin Ebi Sa’saâ (r.a) Medine doğumludur, ancak hangi tarihte doğduğu ise kesin belli değildir. Babası: Ebi Sa’saa’nın asıl ismi Amru bin Zeyd’dir. Annesi: Şeybe bint-i Âsım, bin Amr, bin Avf, bin Mebzul, bin Amr, bin Ğanm, bin Neccar’dır. Kabileleri Hazrec’in Beni Neccar oğul-larının Mâzin kolundandırlar.Kendileri dört erkek kardeş idiler.. Kays bin Ebû Sa’saa, ikinci Akabe bîa’tı’na iştirak ettikten başka Bedir Ğazvesi’nde de bulunarak Ashabı Bedir’den dir. Diğer kardeşleri ise Hâris bin Ebi Sa’saa ile Ebû Küleyb (Kılab) bin Ebi Sa’saa’ile Câbir bin Ebi Sa’sa’dır.Bedir ve Uhud Savaşları’nada katılmıştır. Resûlullâh (s.a.v), Bedir’e giderken onu piyadelere çavuş yapmıştı. Bedir Savaşı’na giderken Ebû İnebe Kuyusu’nun yanında orduyu gözden geçirmek; kontrol etmek için Kays bin Ebi Sa’saa‘yı yayaların ve piyadelerin üzerine çavuş tayin edip Müslümanların sayılmasını ona emir etti. O da Onları orada durdurup saydı ve Resûlullâh (s.a.v)’e tekmil haberini verdi. 1Kays bin Ebi Sa’saâ: “-Yâ Resûlallâh! Kûr’ân-ı Kerim’i kaç günde bir hatmedeyim?”diye sormuş, Resûlullâh (s.a.v)’de, ona: “-On beş günde (veya 15 gecede) hatmet!”buyurdular. “-Yâ Resûlallâh! Ben, kendimi bundan daha çabuk zamanda hatim etmeye, güçlü bulursam?”diye sordu.Resûlullâh (s.a.v)’de, ona: “-Her Cuma’dan Cuma’ya yap!”diye buyurdu. “-Yâ Resûlallâh! Yâ kendimi bundan daha çabuk zamanda hatmek için güçlü bulursam?”dedi...Böylece uzun bir zaman okumağa devam etti. Nihayet aradan yıllar geçti, yaşlandı. Gözleri zayıfladı. Her 15 gün ve gece’de bir hatmetmeye döndü, ve: “-Keşke, Resûlullâh (s.a.v)’ın ruhsatını kabul edeydim!”dedi. 2Kays bin Ebi Sa’saâ, ilk olarak, diğer üç kardeşi ile birlikte Uhud Ğazvesi’ne iştirak etmiştir. Bu ğazveyi mütteâkib Resûlü Ekrem’in iştirak etmiş olduğu Benî Nadir, Benî Mustalik Ğazveleri’nde bulunduktan sonra Medine’deki Hendek Ğazvesi’nde bulunup, sonra Benî Kureyza muhasa-rasına iştirak etmiştir. Kays ve kardeşleri Câbir, Hâris ve Ebû Küleyb, cesaret ve şecâatte örnek kardeşlerdi. Nerede bir savaş olsa hemen hazır-lanıb yola koyulurlardı. Nitekim bu dört kardeş Hicri 6. yılda Hudeybiye Musalahası’ndan sonra Hayber Ğazvesi’ne de iştirak etmişlerdir.Bilindiği gibi Mute Seferi, Resulü Ekrem’in elçilerinden Hâris bin Umeyr’in Gassâniler tarafından elçi olduğunu söylemesine rağmen şehid edilmesinden dolayı meydana gelmişti. İslâm ordusu Mute için hazırlanıb yola çıktıklarında, Kays bin Ebi Sa’saâ ile diğer üç kardeşi de orduda idi.Ordu, Maân denilen yere gelip konakladığında kendi sayılarının beş altı misli olan düşmanların Belka topraklarından Maân’a gelip konakla-dığını haber aldılar. İslâm ordusu sayı olarak düşmanın kendilerinden çok fazla olduğunu aralarında müzâkere ederek ne yapacaklarına karar verme-ye çalıştılar. Netice de, kumandanlar savaş yapmaya karar verdiler.Zeyd bin Hâris ve Câ’fer (r.a) şehid düşünce, üçüncü komutan olan Abdullah bin Revâha, kumandayı ele alıb şehid olunca, İslâm ordusu bir ara görülmedik bir bozğuna uğradı. İki kişi bir arada görülmez oldu. Bu arada Kutbe bin Amir yüksek sesle orduyu toplamaya çalıştı ise de muvaffak olamadı. Ordu kumandanlığını kısa bir süre Sâbit bin Akrem ele aldı ve koşup mücahidlerin önüne geçti. Sancağı yere dikti. Sonra da İslâm mücâhidlerini çağırmaya başladı.Herkes geldikten sonra sancağı Hâlid bin Velid’e teslim etti. Ertesi gün, Hâlid bin Velid, düşmanı yeni kuvvet almış gibi donatıp yanılttı ve hücum ederek bozguna uğrattı. Savaş yedi gün kadar sürdü. Bu müddet içinde tahminen Müslümanlar’dan on beş kişi kadar şehid oldu.Bu şehidlerden Kays bin Ebi Sa’sa’nın iki kardeşi, Câbir ile kardeşi Ebû Küleyb (Kilab) bin Ebi Sa’saâ’da bulunuyordu. Diğer iki kardeş, Hâris ile Kays, bin Ebi Sa’saâ (r.a)’da Ğazi olarak savaştan sağ çıktılar. 3Kays bin Ebi Sa’saâ’nın Hanımı Ümame bint-i Muaz bin Amr bin Cemuh tur. El-Fakih adında bir oğlu ile Ümmü’l-Haris adında bir kızı vardıİbn-i es-Seken dedi ki: “-Ondan sadece tek bir hadis rivayet edilmiştir. Onu da yalnız İbn-i Lehia rivayet etmiştir!” 4Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.1- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-9-85
2- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-6-71
3- Ashâb-ı Kirâmın Meşhurları-Hayati Ülkü-274
4- el-İsabe İbn-I Hacer el-Askalani-4-88-No-7192