Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP), Türkiye'deki hava kalitesi ve hava kirliliğinin insan sağlığına etkilerini inceleyen "Kara Rapor 2024"ü yayınladı. Türkiye'de hava kirliliği en yüksek iller, hava kirliliğine bağlı ölüm oranları ve hava kirliliğinin nedenlerine dair bilgilerin yer aldığı raporda doğu ve güneydoğu illerindeki hava kirliliğinin daha fazla olması dikkat çekti.Raporu açıklayan THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, "Maalesef Türkiye'de nüfusun yüzde 92'sinden fazlası hala Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre kirli hava soluyor" dedi.Türkiye'nin hava kalitesi raporuna göre en kirli il Hakkari. Hava kirliliğinde kara listedeki 10 il şunlar:1-Hakkari
2-Şırnak
3-Batman
4-Malatya
5-Kahramanmaraş
6-Adana
7-Osmaniye
8-Gaziantep
9-Kilis
10-AydınHava kirliliği yüzünden ölümlerin en yüksek olduğu şehirlerRaporda yer alan tespitler, "Hava kirliliğine bağlı ölümlerin yüzde olarak en yüksek olduğu iller, PM2,5 düzeyinin en yüksek olduğu ilk 10 il. Bir önceki yıl birinci sırada olan Batman'ın yerini Hakkari aldı. Hakkari'de 230 kişi hayatını kaybetti. Ancak PM2,5 düzeyi 5 µg/m3'ün altına düşürülseydi bu ölümlerin yüzde 41'i önlenebilirdi. Ölüm oranlarında Hakkari'yi Batman, Şırnak, Muş, Malatya, Iğdır, Şanlıurfa, Ağrı, Osmaniye ve Gaziantep gibi Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde bulunan iller takip ediyor" şeklinde.Ölümlerin en fazla olduğu illerDSÖ değerlerine göre hava kirliliğine atfedilen ölümlerin sayısal olarak en fazla olduğu il ise İstanbul (8 bin 357). İstanbul'u İzmir (4 bin 852) ve Bursa (3 bin 657) izledi. Ankara’da hava kirliliğinden ölenlerin sayısı 3 bin 155. Ölümlerin bu illerde sayısal olarak daha fazla olması, hava kirliliği düzeylerinden ziyade il nüfuslarının yüksek olması ile ilişkili.2023 yılı için PM10 ortalamalarına bakıldığında, havası temiz olarak nitelenen tek il Sinop olarak belirlendi. Sinop'taki üç istasyondan yalnızca ikisinde yeterli veri bulunduğu için bu sonucun ne kadar doğru olduğu ise şüpheli.Rapora göre, İstanbul'daki 29 istasyonun yarısından düzenli veri alınabildi. Bu yıl İstanbul'da en kirli nokta Göztepe olarak ölçüldü.Temiz hava hakkına ilişkin ulusal ve Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası mevzuatlara da yer verilen raporun sonuç bölümünde THHP’nin çözüm önerileri şöyle sıralandı:*Türkiye enerjide fosil yakıtlara bağımlılığını hızla azaltmalıdır.
*Ulusal hava kalitesi standartları iyileştirilmelidir.
*PM2,5 için ulusal limit değer belirlenmeli ve yürürlüğe alınmalıdır.
*Hava kalitesi izleme çalışmaları iyileştirilmelidir.
*Ağır sanayi bölgelerinde hava kalitesinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönetimi sistematik hale getirilmelidir.
*Hava kirliliğinin sağlık etkileri saha çalışmaları ile araştırılmalıdır.
*Çevresel etkisi olan tüm projeler için sağlık etki analizinin de yapılması mevzuata dahil edilerek zorunlu hale getirilmelidir.
*Türkiye imzaladığı hava kalitesine yönelik uluslararası sözleşmeleri uygulamalıdır.
*Çevresel bilgiye ulaşabilmek için bilgi edinme hakkının etkin biçimde kullanılabilmesi sağlanmalıdır.Raporun tamamı için tıklayın.
2-Şırnak
3-Batman
4-Malatya
5-Kahramanmaraş
6-Adana
7-Osmaniye
8-Gaziantep
9-Kilis
10-AydınHava kirliliği yüzünden ölümlerin en yüksek olduğu şehirlerRaporda yer alan tespitler, "Hava kirliliğine bağlı ölümlerin yüzde olarak en yüksek olduğu iller, PM2,5 düzeyinin en yüksek olduğu ilk 10 il. Bir önceki yıl birinci sırada olan Batman'ın yerini Hakkari aldı. Hakkari'de 230 kişi hayatını kaybetti. Ancak PM2,5 düzeyi 5 µg/m3'ün altına düşürülseydi bu ölümlerin yüzde 41'i önlenebilirdi. Ölüm oranlarında Hakkari'yi Batman, Şırnak, Muş, Malatya, Iğdır, Şanlıurfa, Ağrı, Osmaniye ve Gaziantep gibi Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde bulunan iller takip ediyor" şeklinde.Ölümlerin en fazla olduğu illerDSÖ değerlerine göre hava kirliliğine atfedilen ölümlerin sayısal olarak en fazla olduğu il ise İstanbul (8 bin 357). İstanbul'u İzmir (4 bin 852) ve Bursa (3 bin 657) izledi. Ankara’da hava kirliliğinden ölenlerin sayısı 3 bin 155. Ölümlerin bu illerde sayısal olarak daha fazla olması, hava kirliliği düzeylerinden ziyade il nüfuslarının yüksek olması ile ilişkili.2023 yılı için PM10 ortalamalarına bakıldığında, havası temiz olarak nitelenen tek il Sinop olarak belirlendi. Sinop'taki üç istasyondan yalnızca ikisinde yeterli veri bulunduğu için bu sonucun ne kadar doğru olduğu ise şüpheli.Rapora göre, İstanbul'daki 29 istasyonun yarısından düzenli veri alınabildi. Bu yıl İstanbul'da en kirli nokta Göztepe olarak ölçüldü.Temiz hava hakkına ilişkin ulusal ve Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası mevzuatlara da yer verilen raporun sonuç bölümünde THHP’nin çözüm önerileri şöyle sıralandı:*Türkiye enerjide fosil yakıtlara bağımlılığını hızla azaltmalıdır.
*Ulusal hava kalitesi standartları iyileştirilmelidir.
*PM2,5 için ulusal limit değer belirlenmeli ve yürürlüğe alınmalıdır.
*Hava kalitesi izleme çalışmaları iyileştirilmelidir.
*Ağır sanayi bölgelerinde hava kalitesinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönetimi sistematik hale getirilmelidir.
*Hava kirliliğinin sağlık etkileri saha çalışmaları ile araştırılmalıdır.
*Çevresel etkisi olan tüm projeler için sağlık etki analizinin de yapılması mevzuata dahil edilerek zorunlu hale getirilmelidir.
*Türkiye imzaladığı hava kalitesine yönelik uluslararası sözleşmeleri uygulamalıdır.
*Çevresel bilgiye ulaşabilmek için bilgi edinme hakkının etkin biçimde kullanılabilmesi sağlanmalıdır.Raporun tamamı için tıklayın.