Pandemi döneminde kesilen para cezaları iade edilecek

Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yer alan karara göre, İzmir 4. İdare Mahkemesi, Kovid-19 tedbirleri kapsamında bir kişiye uygulanan idari para cezasının ödeme emrinin iptali ve ödenmiş olan para cezasının iadesi istemine ilişkin davada, ödenmiş cezaların iade edilmeyeceğine ilişkin hükmün Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına vararak, iptali için AYM'ye başvurdu.

İptal başvurusunda, 3 Kasım 2022 tarihli Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un geçici 4'üncü maddesinde, Kovid-19 tedbirleri kapsamında kesilen idari para cezalarının ilgililere tebliğ edilmemesinin, tebliğ edilenlerin tahsilinden vazgeçilmesinin öngörüldüğü, ilgilisi tarafından ödenenlerin ise iade edilmeyeceğinin hüküm altına alındığı, bunun Anayasa'ya aykırı olduğu ileri sürüldü.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, belirtilen kanunda yer alan "tahsil edilmiş olan idari para cezaları iade edilmez" hükmünü iptal etti.

Kararın gerekçesinden

AYM'nin kararında, Kovid-19 salgınının bütün dünyayı etkileyen bir salgın hastalık olduğu, kişiden kişiye bulaşmasını önlemek amacıyla da bazı tedbirlerin alındığı ifade edildi.

Salgın döneminde alınan tedbirlere uymayanlara, Kabahatler Kanunu ve Umumi Hıfzısıhha Kanunu gereği idari para cezalarının uygulandığı aktarılan kararda, Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un yürürlüğe girmesinin ardından geçici 4'üncü madde kapsamında henüz ödenmemiş cezalardan vazgeçildiği, ödenmiş olanların ise geri ödenmeyeceğinin hüküm altına alındığı ifade edildi.

Anayasa'da eşitlik ilkesinin güvence altına alındığına işaret edilen kararda, benzer durumda olanlara uygulanan farklı düzenlemelerin nesnel ve makul bir temele dayanması gerektiği vurgulandı.

Kanunun yürürlüğe girmesi sonrası cezalardan vazgeçilmişken, önceden ödenmiş olan cezaların geri ödenmemesinin mülkiyet hakkı bağlamında eşitlik ilkesine aykırılık teşkil ettiği ifade edilen kararda, şunlar kaydedildi:

"Bu itibarla kuralla Kovid-19 salgın hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla 11 Mart 2020 tarihinden itibaren bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar verilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçileceği ve bu maddenin yürürlük tarihinden önce işlenen söz konusu kabahatler için idari para cezası verilemeyeceği öngörülmüşken tahsil edilmiş olan idari para cezalarının ise iade edilmeyeceğinin öngörülmesi suretiyle idari para cezalarının muhatapları arasında oluşturulan farklı muamelenin nesnel, makul bir temel dayanmadığı sonucuna varılmıştır. Dolayısıyla kuralın mülkiyet hakkı bağlamında eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa'nın 10 ve 35'inci maddelerine aykırıdır, iptali gerekir."