Heyseme Bin El-hâris

Heyseme Bin El-hâris Kimdir?

Baba Adı   :   Hâris bin Mâlik.
Anne Adı   :   Kaysu Aylan’ın Hevazin kolundandır.
Doğum Tarihi ve Yeri   :   Tarih yok, Medine doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri   :   Hicri 3.Miladi 625 yılında Uhud Savaşı’nda şehid oldu. Kabri, Medine’de Uhud şehidliğinde dir.
Fiziki Yapısı   :   Bilgi yok.
Eşleri   :   Hind bint-i Evs.
Oğulları   :   Sa’d bin Hayseme.
Kızları   :   Bilgi yok.
Gavzeler   :   Uhud Savaşı
Muhacir mi Ensar mı   :   Ensâr’dan dır.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı   :   Bilgi yok.
Sahabeden Kim ile Kardeşti   :   Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu   :   Heyseme bin el-Hâris bin Mâlik bin Kâ’b bin en-Nâhhat bin Ğanm el-Ensari el-Evsi dir.
Lakap ve Künyesi   :   Ebû Sa’d.
Kimlerle Akraba idi   :   Sa’d bin Heyseme’nin babasıdır.

Heyseme Bin El-hâris'in Hayatı

Heyseme bin el-Hâris (r.a) Medine doğumludur. Ancak hangi tarihte doğduğu bilinmemektedir. Kendisi Medineli Ensâr’dan olub, Evs kabile-sine mensub Medine’de İslâmiyeti ilk kabul edenlerdendir. Annesi ise; Kaysu Aylân kabilesinin Cüşem bin Muaviye bin Bekir bin Hevâzin oğul-ları koluna mensub bir kadındır. Eşi Hind bint-i Evs bin Adi idi. İslâm’ın ilk büyük sınavı olan Bedir Savaşı’na çıkılacağı sırada, hem oğlu Sa’d bin Heyseme, hem de kendisi ısrarla gitmek istemişlerdi. Baba oğul arasındaki bu ihtilaf Resûlullâh (s.a.v)’e bildirilince ikisinden birinin gitmesini tavsiye etmişlerdi.

Heyseme bin Hâris, oğlu Sa’d’a:

“-Sevgili oğlum! Madem ki, Resûlullâh (s.a.v) ikimiz’den birimizin cihad’a gitmesini tavsiye ediyor! O zaman, sen, beni, kendine tercih et. Ben gideyim. Sen, burada evde kadınların yanında kal. Hem bak, senin eşin’de hâmile, yanında bulunursun. Hem sen henüz gençsin. İleride daha neler görürsün. Ben ise yaşlıyım. Nolur, tercihini benden yana yap!”dedi.

Oğlu Sa’d bin Heyseme (r.a), ise:

“-Sevgili babam! Eğer, bu tercihin sonucu cennet ve şehâdet olmasa idi, vallâhi, seni kendi nefsime tercih ederdim! Ben, bu seferden şehâdet umuyorum. Baba, kur’a çekelim!”deyince, çok üzüldü.

Sonunda kur’a çekildi. Kur’a, oğlu Sa’d’a isabet etti, ve oğlu Sa’d bin Heyseme (r.a), Bedir’e gitti, ve orada şehid oldu. 1

Aradan bir yıl geçti. Mekke müşrikleri Bedir’in intikamını almak için hazırlıklar yapıp büyük bir orduyla Mekke’den Müslümanların üzerine gelmek üzere yola çıktılar. Bu haberi alan Resûlullâh (s.a.v), Medine’de Uhud Savaşı öncesi, ashâbını topladı. Onlarla meşveret yaptı.

“-Medine’de kalıb savunma yapalım! Bu arada kadınlar ve çocuklar yüksek evlerin damlarından düşmana taşlarla mukabelede bulunsunlar!”

Bu meşveret yapılırken, Resûlullâh (s.a.v), önemine binaen kendi gördüğü rüyasını da ashabına anlatır. Medine’de kalınmasını şiddetle iste-diğini dile getirir. Ashab-ı kiram’da kendi görüşlerini arz ederler, bazıları Medine dışına çıkılmasını ısrarla ister. Çok az kişiler ise, Resûlullâh’ın dediğinin daha doğru olduğunu söyler.

Ensâr’dan Sad’ın babası Heyseme bin el-Hâris kalktı:

“-Yâ Resûlallâh! Kureyşiler, çöl Arablarından ve kendilerine bağlı Ehabiş’den toplaya bildiklerini toplamaya başladılar. Develerine atlarına binip meydanlarımıza kadar indiler. Bizi evlerimiz de ve kalelerimiz de kuşatacaklar. Sonra da dönüb gidecekler âleyhimizde söylemedikleri sözü bırakmayacaklar. Bu, onların cüret ve cesaretlerini arttıracak, kızacaklar, yağmalamak için bize baskınlar yapacaklar çevremize gözcüler dikecekler ekinlerimize istediklerini yapacaklar.

Onları böyle yaparken görüb’de karşı koymayacak ve yurdumuzun ortasından kovmayacak olursak çevremizde bulunan Arablar dahi bize artık göz dikecekler. Üzerimize atılacaklardır. Yüce Allâh’ın bizi Kureyş müşriklerine karşı muzaffer kılması umulur. Yüce Allâh’ın âdeti, yani sünnetullah da böyledir!

Eğer, ikincisi olursa ki, bunun sonu da şehidlikdir. Bedir, beni ondan uzaklaştırdı. Ve, Mahrum etti. Halbuki, Ben onu o kadar özlemiştim ki, Benim, Bedir Ğazvesi’ne çıkmayı özlediğimi işitince, oğlum ile Kur’â çektim. Kur’â ona çıktı. Ve o, şehidlikle nasiblendi. Halbuki ben şehidliği ne kadar özlüyordum! Dün gece rüyamda oğlum Sa’d’ı güzel bir suretle gördüm. Cennet meyveleri ve ırmakları arasında dolaşıyordu bana:

“-Baba! Cennette ki, arkadaşlığa katıl! Ben, Rabbimin vaad ettiği gerçeği buldum!”diyordu.

Heyseme bin el-Hâris bunları deyip ağlamaya başladı ardından:

“-Yâ Resûlallâh! Vallâhi ben, sabaha çıkınca oğlum Sa’d’a cennette arkadaş olmayı çok özlemeye başladım! Yaşım, çok ilerledi. Kemiklerim zayıfladı ve inceldi. Rabbıma kavuşmayı özlemekteyim. Yâ Resûlallâh! şehidlikle cennette oğlum Sad’ın arkadaşlığı ile beni nasiblendirmesi için Allâh’a dua et!”dedi.

Resûlullâh (s.a.v)’de Heyseme bin el-Hârise (r.a)’e dua ederek, onun bu arzusunu yerine getirdi. 2

Uhud Savaşı’na çıkıldı. İlk önce Müslümanlar müşriklere karşı üstün geldiler. Ne zaman ki okçular, Ayneyn Tepesi’ndeki yerlerini terk ettiler, işte o zamandan sonra mağlubiyet başladı. Bu arada müşrik Hûbeyra bin Ebi Vehb tarafından Heyseme bin el-Hâris, şehid edildi.

Uhud Savaşı’ndan sonra Uhud şehidleri teker teker şehid düştükleri yerlerden bir araya toplatıldı. Resûlullâh (s.a.v), ve Uhud ğazileri onların üzerlerine namaz kıldılar.

Heyseme bin el-Haris’in Kabri Medine’de Uhud şehidliğindedir.

Heyseme bin el-Hâris (r.a)’ın hayat serüveni hakkında bundan fazla bilgi bulunmamakla beraber, onun âile bireyleri, varsa rivayet etmiş olduğu hadisler hakkında, bundan fazla hiçbir bilgi yoktur.

Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.

1- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-6-55
2- M.Âsım Köksal İslâm Tarihi-10-68