Harran Üniversitesi'nden meme kanseri tedavisinde önemli buluş

Çalışma sonucunda akrep zehirinin en güçlü anti-kanser etkiyi meme kanseri (MDA-MB-231) üzerinde apoptozis dediğimiz ölüm mekanizmasını tetikleyerek gösterdiği ayrıca normal meme hücrelerine de zarar vermediği tespit edildi. 

Harran Üniversitesi bünyesinde kurulan Akrep Venom Merkezinde farklı akrep türlerinden elde edilen zehirler, çeşitli araştırma alanlarında kullanılmaya başlandı. Türkiye’de özellikle Şanlıurfa ve çevre illerdeki zehirli akreplerin tespiti, popülasyon durumları ile popülasyon dinamizmlerinin belirlenmesi, laboratuvarda üretilmesi, zehir sağımı, beslenme ve zehir kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi konusunda önemli çalışmalar yapılan laboratuvarda akrep zehrinin kanser üzerindeki etkisi araştırıldı. Yapılan çalışmalar ilk meyvelerini vermeye başladı.

Akrep zehrinden antikanser ilaç geliştirmek için yürütülen projenin başındaki isim olan Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Koyuncu, ekibiyle birlikte önemli bir buluşun ilk sonuçlarını elde etti. 

İlk olarak akrep zehrinin 10 farklı kanser türü üzerindeki etkisi araştırıldı. Akreplerden toplanan zehirler kanser ve normal hücreler üzerinde incelendi. Çalışma sonucunda akrep zehrinin en güçlü anti-kanser etkiyi meme kanseri üzerinde gösterdiği ve normal hücrelere zarar vermediği tespit edildi. Meme kanseri üzerinde en fazla etkiyi gösteren zehir ise Şanlıurfa yöresine özgü kara akrebe ait.

“Birkaç akrep zehri birçok hastalıkta umut verici”

Araştırmayla ilgili açıklamalarda bulunan Doç. Dr. İsmail Koyuncu, akrep zehirlerinin, kanserin ilerlemesine karşı etkili olan birçok biyoaktif bileşiği içerdiğini belirtti. “Kara akrep (Androctanus Crassicauda) zehri, heyecan verici tıbbi beklentileri olup, bir ilaç adayı olma potansiyeli olan en pahalı ve ölümcül zehirdir” diyen Koyuncu, yapılan araştırmayla ilgili şu bilgileri verdi: 

“Birkaç akrep zehri peptidi birçok hastalıkta umut verici olmuştur. Yapısal ve fonksiyonel spesifikliği nedeniyle, akrep peptidleri, özellikle kanser, kalp ve damar hastalıkları ve diğer bağışıklık sistemi yetmezlikleri hastalıklar için spesifik ilaçların geliştirilmesinde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Akrep zehir içeriğinin akrebin türüne ve yaşadığı ortama göre değişiklik göstermesi nedeniyle aynı türe ait akrep zehrinin dahi farklı farmakolojik etkileri olmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada Şanlıurfa yaşayan kara akrep türü zehrinin metabolit profili ve anti kanser özelliği araştırıldı.” 

Akrep zehri en güçlü etkiyi meme kanseri üzerinde gösterdi

Araştırmalarda akrep zehrinin en güçlü anti-kanser etkiyi meme kanseri üzerinde gösterdiğini ve zehrin normal hücrelere zarar vermediğini tespit ettiklerini aktaran Koyuncu, şöyle devam etti: “Bu çalışmada; elektrik dürtü yöntemi ile akreplerden toplanan zehirler işleme tabi tutularak, 3-10 kDa arasındaki büyüklüğe sahip zehir fraksiyonları elde edildi. Elde edilen zehir fraksiyonlarının on farklı kanser (meme, prostat, akciğer, kolon vb.) ve normal hücreler üzerindeki anti-kanser etki ve etki mekanizması incelendi. Çalışma sonucunda akrep zehrinin en güçlü anti-kanser etkiyi meme kanseri (MDA-MB-231) üzerinde apoptozis dediğimiz ölüm mekanizmasını tetikleyerek gösterdiği ayrıca normal meme hücrelerine de zarar vermediği tespit edildi.”

Koyuncu, “Bu etkinin daha detaylı araştırılması ve hedef molekülün tespitine yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Etken peptidin tespiti ile akrep zehrine gerek kalmadan ilacın sentetik olarak üretilmesi mümkün olacak” diye konuştu.