Hânsa Bint-i Hıdâm El-ensâriye Kimdir?
Baba Adı : Hıdâm bin Hâlid.Anne Adı : Bilgi yok.
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok. Medine doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Bilgi yok.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Uhud şehidi Üneys bin Katâde el-Evsi ile evliydi, onun ölümünden sonra Ebû Lübâbe ile evlendi.
Oğulları : Saib bin Ebû Lübâbe,
Kızları : Bilgi yok.
Gavzeler : Bilgi yok.
Muhacir mi Ensar mı : Ensâr kadınlarındandır.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : Bilgi yok.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Hânsa bint-i Hıdâm bin Hâlid el-Ensâriye Beni Amr bin Avf’lardandır. Veya Hânsa bint-i Hıdâm bin Vedâ’a.
Lakap ve Künyesi : Bilgi yok.
Kimlerle Akraba idi : Bilgi yok.
Hânsa Bint-i Hıdâm El-ensâriye'nin Hayatı
Hânsa bint-i Hıdâm el-Ensâriye (r.a), sahâbiye kadınlarından biridir. Bu Ensâriye hanımefendi, Medineli Ensâr’dan Abdurrahman bin Hıdâm ile Mucemmi bin Hıdâm’ın kız kardeşleridir. Babasının ismini, Kirmâni gibi bazı ilim adamları, Hızân olarak kaydetmişlerse de Hafız İbn-i Hacer el-Askalani, Hıdâm rivâyetinin daha doğru olduğu kanaatindedir. İbn-i Esir de onunla aynı görüşte dir. Hânsa bint-i Hıdâm el-Ensâriye’nın İslâm tarihinde en meşhur olduğu olay şöyledir.Hânsa bint-i Hıdâm el-Ensâriyye’den rivâyet olunduğuna göre: “-Kendisi dul bir kadın iken babası onu iznini almadan evlendirmiş. Kendisi buna razı olmamış, Resûlullâh (s.a.v)’e giderek durumu anlatmış, Resûlullâh (s.a.v)’de onun nikahını bozmuş!”Bu hadisi, Sevri, Hânsa (r.a)’dan: “-Ben genç bir kız iken babam beni zorla evlendirdi!”Manasına gelen lafızlarla rivâyet etmiştir. Fakat konumuzu teşkil eden hadiste geçen, Hânsa (r.a)’nın dul iken babası tarafından zorla evlen-dirildiği rivâyeti daha sağlam görülerek Sevri’nin rivâyetine tercih edil-miştir. Nitekim Abdürrezzak’ın Ebû Bekr bin Muhammed’den rivâyet ettiği Ensâr-ı Kirâm’dan olan (Üneys bin Katâde el-Evsi) bir zâtın Hânsa (r.a) ile evlendikten sonra o zatın Uhud Savaşı’nda şehid düştüğü, bunun üzerine Hânsa’nın babası dul kalan kızını başka birisiyle evlendirmeye kalkınca Resûlullâh (s.a.v)’ın yanına gelerek: “-Ey Allâh’ın Resûlü! Babam beni birisiyle evlendirmiş. Oysa ben, çocuğumun amcasıyla evlenmek istiyordum!”diye şikâyette bulunduğunu ifâde eden hadis-i şerifte Hz.Hânsa’nın babası tarafından zorla evlendiril-mek istendiği sırada kız değil, dul olduğunu ortaya koymaktadır.Hz.Hânsa’nın zorla evlendirilmek istendiği bu zatın ismi hakkında bir açıklama yapılmıyorsa da Abdürrezzak’ın İbn-i Abbas’dan rivâyet ettiği bir hadis-i şerifte Hânsa (r.a)’nın şikâyeti üzerine Resûlullâh (s.a.v)’ın: “-Kadınları evlenme mevzuunda zorlamayınız!”buyurduğu, babasının- da onu, Ebû Lübâbe, isimli bir zât ile evlendirdiği ifâde ediliyor.Rivâyetlerin bazısında Hansâ (r.a)’nın daha kız iken babası tarafından zorla evlendirilmek istendiği ifade edilirken, bazılarında da babası kendi-sini zorla evlendirme teşebbüsüne geçtiği sıralar da dul olduğunu ifâde edilmesi bu rivâyetler arasında bir çelişki bulunduğu manasına gelmediği gibi bu iki rivâyet arasında bir tercih yapmayı da gerektirmez. Çünkü hadisenin, biri kızlığında, diğeri de dulluğunda olmak üzere Hânsa’nın iki defa başına gelmiş olması da muhtemeldir. 1Hansâ bint-i Hidam el-Ensâri’nin nakline göre: “-Babası rızasını almaksızın kendisini evlendirmişti. Halbuki Hansâ dul bir kadındı. Hansâ Resûlullâh (s.a.v)’e gelerek bu nikâhı reddetti!”Hz.Âişe (r.a) şöyle anlatmıştır:“-Resûlullâh (s.a.v)’e: “-Yâ Resûlallâh! Nikâh akidleri hususunda kadınların görüşleri alınır mı?”diye sordum.Bana: “-Evet!”buyurdular.Ben: “-Yâ Resûlallâh! Bâkirenin evleneceği kimse hakkında görüşüne başvurulursa utanır, susar!”dedim. Resûlullâh (s.a.v)’de: “-Onun sükûtu iznidir!”buyurdular.El-Kasım’ın nakline göre Ca’fer’in oğlundan olan bir kadın velisinin kendisini istemediği bir kimse ile evlendireceğinden koktu da Ensârdan iki şeyhe Yezid bin Câriye’nin iki oğlu Abdurrahman ile Mücemma’ adındaki iki şeyhe haberci gönderip sordu. Bu iki şeyh: “-Sakın korkma! Çünkü Ensâr’dan Hansâ bint-i Hıdâm’ı babası ken-disi istemediği halde evlendirmişti de Resûlullâh (s.a.v), Hansâ’nın müra-caatı üzerine bu nikâhı reddetmişti!”dediler. 2İbn-i Hacer el-Askalani ise:Ölen kocasının isminin Bedir Savaşı’nda bulunmuş ve Uhud Savaşı-’nda şehid olmuş olan Üneys bin Katâde el-Evsi olduğunu söyler ve şöyle devam eder. Hizam’ın kızı Hânsa Üneys bin Katâde’nin hanımıydı. Üneys Uhud Savaşı’nda öldürülünce, babası onu Müzeyne Kabilesi’nden bir adamla evlendirdi. Adamı sevmediği için Resûlullâh’a gelib durumu bil-dirdi. Bunun üzerine Resûlullâh onun nikâhını bozdu ve kayınbiraderi Ebû Lübâbe ile evlendirdi. Bu evlilikten Sâib bin Ebû Lübâbe doğdu.Aynı hadisi Buhâri ve kimileri de rivayet etti: “-Hânsa’yı babası evlendirdi. Fakat hoşlanmadığı için kocasından ayrılmak istedi.” Bu rivâyette ravi kocasının adını söylemedi.İbn-i Sa’d şöyle dedi:“-Hânsa bint-i Hizâm adında bir kadın vardı ve Üneys bin Katâde el-Ensâri’nin karısıydı. Kocası Uhud Savaşı’nda öldürülünce, babası onu başka bir adamla evlendirince Resûlullâh’a gelib: “-Çocuğumun amcası bana daha hoş geliyor!”dedi.Bunun üzerine onu kayınbiraderi ile evlendirdi. 3Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh onlardan razı olsun.
1- Sünen-i Ebû Dâvûd, Terceme ve Şerhi, Kitabu’n-Nikah-Bab-24-25-No-2101-Necati Yeniel, Hüseyin Kayapınar, Şamil Yayınevi İstanbul-1989
2- Muhtasar Fethü’l-Bâri-İkrah-3-6945-6946-Hıyel-11-6969
3- el-İsabe, İbn-i Hacer el-Askalani-1-110-No-293