Hişam Bin Hâkim Bin Hizâm Kimdir?
هِــشَــا مُ بْــن حَــكِــيــمُ بْــنُ حِــزَام
Baba Adı : Hâkim bin Hizâm.
Anne Adı : Zeyneb bint-i Avvam bin Huveylid.
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok, Mekke doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Hicri 15. Miladi 636 dan sonra vefat etti.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Ümmü Neşhel bint-i Abdullah.
Oğulları : Osman.
Kızları : Bilgi yok.
Gavzeler : Huneyn ve sonraki seferler.
Muhacir mi Ensar mı : Bilgi yok.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : 6 tane.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Hişam bin Hâkim bin Hizâm bin Huveylid bin Esed bin Abduluzza bin Kusayy el-Kureyşi el-Esedi dir.
Lakap ve Künyesi : Bilgi yok.
Kimlerle Akraba idi : Hz.Hadice’nin kardeşi Hizâm’ın torunudur.
1- Câmiu’l-Usûl-Kıraatler-3-662-No-939
2- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-2-658
3- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-3-1251
4- Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi-18-155
هِــشَــا مُ بْــن حَــكِــيــمُ بْــنُ حِــزَام
Baba Adı : Hâkim bin Hizâm.
Anne Adı : Zeyneb bint-i Avvam bin Huveylid.
Doğum Tarihi ve Yeri : Tarih yok, Mekke doğumludur.
Ölüm Tarihi ve Yeri : Hicri 15. Miladi 636 dan sonra vefat etti.
Fiziki Yapısı : Bilgi yok.
Eşleri : Ümmü Neşhel bint-i Abdullah.
Oğulları : Osman.
Kızları : Bilgi yok.
Gavzeler : Huneyn ve sonraki seferler.
Muhacir mi Ensar mı : Bilgi yok.
Rivayet Ettiği Hadis Sayısı : 6 tane.
Sahabeden Kim ile Kardeşti : Bilgi yok.
Kabile Neseb ve Soyu : Hişam bin Hâkim bin Hizâm bin Huveylid bin Esed bin Abduluzza bin Kusayy el-Kureyşi el-Esedi dir.
Lakap ve Künyesi : Bilgi yok.
Kimlerle Akraba idi : Hz.Hadice’nin kardeşi Hizâm’ın torunudur.
Hişam Bin Hâkim Bin Hizâm'ın Hayatı
Hz.Hadice’nin kardeşi Hizâm’ın torunudur. Mekke doğumlu olup hangi tarihte doğduğu ise kesin olarak belli değildir. Babası kendisi gibi sahabi olan Hâkim bin Hizâm’dır. Annesi ise; Zeyneb bint-i Avvam bin Huveylid. Zübeyr bin Avvam (r.a)’ın kız kardeşidir. Hişam bin Hâkim kıraat ilmi bakımında değer kazanmış bir sahabedir. Mekke’nin fethedildiği gün Kureyş’ın ileri gelenlerinden olan babası kardeşleri Abdullah ve Hâlid ile hep birlikte Müslüman olmuştur. Müslüman olarak Resûlullâh (s.a.v) ile biatlaşmıştır. Daha sonra Huneyn Savaşı’na iştirak etmiştir. Daha sonra da babası ile birlikte Medine’ye göç ederek Resûlullâh’in vefatına kadar burada yaşamıştır.Hişam bin Hâkim (r.a) Medine devrinde İslâm dinin esaslarını çok iyi öğrenmiş, Ashab’ın fazileletlilerinin arasına girmiştir. Birinci halife Hz.Ebû Bekr’ın hilafet döneminin sonlarına kadar orada kaldığı anlaşılan Hişam bin Hâkim (r.a)’ın sert mizaçlı ve heybetli olduğu, Resûlullâh ile yaptığı bir güreşte ona yenik düştüğü nakledilir.Hz.Ömer bin el-Hattab (r.a) anlatıyor:“-Resûlullâh’ın sağlığında Hişam bin Hâkim’i Furkân sûresini okur-ken dinledim. Okuyuşuna kulak verdim; sûreyi, Resûlullâh (s.a.v)’ın bana okuttuğundan farklı şekilde okuyordu. Az kaldı ki; namaz da boğazına sarılacaktım. Selâm verene kadar zor bekledim. Selâm verince yakasına yapıştım, dedim ki: “-Sana bu sûreyi bu şekilde okumanı kim öğretti?” “-Resûlullâh (s.a.v) öğretti!” “-Yalan söylüyorsun, çünkü Resûlullâh (s.a.v) onu bana, senin oku-duğundan farklı şekilde okuttu!”Hişam’ı tutub Resûlullâh’a götürdüm. Resûlullâh (s.a.v)’e dedim ki: “-Ey Allâh’ın Resûlü! Bu adamın, Furkan sûresini senin bana öğret-mediğin bir şekilde okuduğunu duydum!”Resûlullâh (s.a.v): “-Bırak onu!”dedi ve Hişam’a da; “-Oku ya Hişam!”buyurdu.Hişam, sûreyi, daha önce kendisinden dinlediğim şekilde okudu.Resûlullâh (s.a.v): “-Bu sûre, böyle nâzil oldu!”dedi ve sonra da bana: “-Sen de oku, ya Ömer!”buyurdu.Ben de Resûlullâh’ın bana öğrettiği şekilde okudum. Bu sefer: “-Böyle indirildi. Çünkü Kûr’ân, yedi harf üzerine nâzil oldu. Han-gisi kolayınıza gelirse onu okuyun!”buyurdu. 1Veya; tartıştıktan sonra kalkıb beraberce Resûlullâh (s.a.v)’ın huzu-runa gelmişlerdi. Meseleyi Resûlullâh’a açtıktan sonra Resûlullâh (s.a.v) her ikisine de üzerinde tartıştıkları Furkan sûresini okutarak ikisininde ayrı lehçeye göre okumalarına nazaran doğru okuduklarını söyleyip tasdik ve Kûr’ân’ın yedi harf üzerine okunduğunu beyan etmiştir.Ebû Bekr (r.a) devrinde Mürtedlerle yapılan savaşlara iştirak eden Hişam bin Hâkim (r.a), daha sonra Hz.Ömer (r.a) zamanında gerçekleşen Suriye ve Filistin fetihleri’nde Humus valisi İyad bin Ğanm’ın maiyetinde bulunmuştur. Ashab içinde üstün ahlâkıyla tanınan Hişam bin Hâkim’ın bu dönemdeki hayatı insanları iyiliğe teşvik kötülükten sakındırmak üzere çeşitli yerlere seyahat etmekle geçmiş, dine ve akla aykırı gördüğü her işi tenkid etmekten çekinmemiştir.Nitekim cizye ödemeyen Humuslu bazı ğayri müslim kişileri kızğın güneş altında bekleterek cezalandırdığını gördüğü zaman veya Dar’a’yı fetheden İyad bin Ğanm’ın Dar’a valisini çok kötü dövdüğünü gördüğ-ünde ona ağır sözler söyledi. Ve yanında birkaç gün kaldıktan sonrada özür dileyerek Resûlullâh (s.a.v)’in: “-Hesab günü en korkunç azaba düçar olanlar dünya da insanlara çok eziyet edenlerdir!” buyurduğunu bilmiyor musun?”dedi.İyad bin Ğanm kendisine:“-Yâ Hişam! Senin duyduğunu bizde duyduk. Senin gördüğünü bizdegördük. Senin arkadaşlık ettiğinle bizde arkadaşlık ettik. Yâ Hişam Resûlullâh (s.a.v)’in: “-Bir kimsenin selâhiyetli birisine söyleyeceği bazı tavsiyeleri olur. Bunu kendisine açıkça söyleyemezse bir kenara çeksin gizli söylesin. Bu tavsiyeleri kabul ederse eder. Şayet kabul etmezse bu tavsiyeleri yapan kendi vazifesini ifa etmiş olur!”Buyurduğunu duymadın mı? Sen, yâ Hişam! devlet başkanına karşı gelebilecek kadar cesursun. Halifenin ğazabına uğrayıp öldürülmekten korkmuyor musun?”dedi.Bu sözler üzerine Hişam bin Hâkim oradan uzaklaştı. 2İbn-i Şihab anlatıyor:“-Hizâm’ın torunu Hişam bin Hâkim (r.a) yanında bulunan adamlara iyiligi emrediyordu. Bunun üzerine Ömer ibn-i Hattab (r.a) şöyle dedi: “-Hişam bin Hâkim ile ikimiz hayata olduğumuz müddetçe kötülük diye bir şey olmaz!” 3Hişam bin Hâkim (r.a) Resûlullâh (s.a.v)’den rivâyet ettiği hadisler Medineliler ve Şamlılar tarafından nakledilmiş; kendisinden Cübeyr bin Nüfeyr, Urve bin Zübeyr, Katâde el-Basri gibi muhaddisler rivayette bulunmuştur. Altı tane hadis rivayet eden Hişam bin Hâkim’ın en önemli rivayeti cizye ödemeyen ğayri müslimlerle ilgili olanıdır. Onun bu rivâyeti ve kendisi hakkındaki diğer bazı rivayetler Sâhih-i Buhâri ve Sâhih-i Müslim ile Ebû Dâvud ve Nesâi’nin sünenlerinde ve Ahmed İbn-i Hanbel-’in el-Müsned’inde yer almaktadır.Hişam bin Hâkim (r.a)’ın vefat tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber Hicri 15. Miladi 636 yılından sonra öldüğü anlaşılmaktadır. Onun Ecnadeyn Savaşı’nda şehid düştü deniliyorsa da bu kat’i değildir. Fakat, Hişam bin Hâkim’ın babası Hâkim bin Hizâm’dan çok önce vefat etmiş olduğu rivayeti ise doğrudur. 4Şübhesiz ki, en doğrusunu Allâh bilir. Allâh, onlardan razı olsun.1- Câmiu’l-Usûl-Kıraatler-3-662-No-939
2- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-2-658
3- M.Yusuf Kandehlevi Hadislerle Müslümanlık-3-1251
4- Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi-18-155